مباحث مقررات ملی ساختمان
در این پست برای شما آخرین ویرایش مباحث مقررات ملی ساختمان ویژه آزمون 1401 را جهت دانلود رایگان آماده کرده‌ایم. مقررات ملی ساختمان شامل بیست و دو مبحث می‌باشد که تحت عنوان مباحث مقررات ملی ساختمان شناخته می‌شود که مجموعه‌ای است از ضوابط فنی، اجرایی و حقوقی که لازم است در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی اعم از تخریب، نوسازی، توسعه بنا، تعمیر و مرمت اساسی، تغییر کاربری و بهرهبرداری از ساختمان که به منظور تأمین ایمنی، بهره‌دهی مناسب، آسایش، بهداشت و صرفه اقتصادی فرد و جامعه وضع می‌گردد. وزارت راه و شهرسازی در اجرای ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، وظیفه تدوین مقررات ملی ساختمان را بر عهده دارد. در ادامه به اختصار به معرفی این مباحث پرداخته‌ایم.
خلاصه نکات آزمون نظام مهندسی منتشر شده در سایت ساخت و اجرا
شامل خلاصه نکات مبحث 8 و 9 و 12
مبحث اول : تعاریف
کلیه واژه‌ها و اصطلاحات فنی و حقوقی به کار رفته در تمامی مباحث “مقررات ملی ساختمان” در این مبحث گردآوری شده است. هدف از تدوین این مبحث، ایجاد پایه‌هایی برای تفاهم میان دست‌اندرکاران صنعت ساختمان و یکسان‌سازی مفاهیم در حوزه شمول مقررات ملی ساختمان می‌باشد.
مبحث دوم نظامات اداری
این مبحث در مورد نظامات اداری موجود در صنعت ساختمان و حیطه وظایف دست‌اندرکاران این صنعت اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی شامل: دفاتر مهندسی طراحی ساختمان، ناظر ساختمان، شهرداری‌ها و مراجع صدور پروانه ساختمان، سازمان نظام مهندسی، وزارت راه و شهرسازی و … را بیان نموده است.
مبحث سوم حفاظت ساختمانها در مقابل حریق
اجرای تأسیسات برقی و مکانیکی در ساختمانها، استفاده از مصالح سوختنی، توسعه شبکه‌های انرژی، برق و گاز . به کارگیری تجهیزات گوناگون، سبب افزایش احتمال آتش سوزی در ساختمانها گردیده است. به همین دلیل توجه بیشتر به موضوع حفاظت ساختمانها در برابر حریق، امری الزامی و اجتناب ناپذیر محسوب می‌گردد. به منظور حفظ جان و مال انسانها و فراهم ساختن ایمنی الزم در برابر آتش سوزی، رعایت اصول فنی در طراحی و اجرای ساختمانها ضروری است که در این مبحث به آن پرداخته شده است.
مبحث چهارم الزامات عمومی ساختمان
به منظور نظارت بر تامین نیازهای حداقل ساکنین و بهره‌برداران از ابنیه و ساختمانهای مشمول قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، از نظر محدودیتها، ابعاد حداقل فضاها، نورگیری و تهویه مناسب و سایر الزامات عمومی، این مقررات به عنوان بخشی از مقررات ملی ساختمان ایران مالک عمل قرار می‌گیرد.
مبحث پنجم مصالح و فراوردههای ساختمانی
این مبحث درباره شناخت و معرفی انواع مواد، مصالح و فراوردههای ساختمانی متعارف است که در احداث انواع ساختمانها و تأسیسات مربوط، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مبحث ششم بارهای وارد بر ساختمان
این مبحث، حداقل بارهایی را که باید در طراحی ساختمانها و سازه‌های موضوع این مقررات مورد استفاده قرار گیرند، تعیین می‌نماید. این بارها شامل بارهای ثقلی مرده (وزن اجزای دائمی ساختمانها مانند تیرها، ستونها، کفها، دیوارها، بامها، راهپله و تیغه‌ها، وزن تأسیسات و تجهیزات ثابت)، بارهای زنده (بارهای غیر دائمی که درحین استفاده و بهرهبرداری از ساختمانها به آن وارد می‌شوند)، بار برف و بارهای ناشی از باد و زلزله و بالاخره بارهای ناشی از فشار خاک و آب، می‌باشند.
مبحث هفتم پی و پی‌سازی
در این مبحث دستورالعملی کلی جهت نحوه برنامه‌ریزی و انجام آزمایشهای مکانیک خاک ارائه شده است.
مبحث هشتم طرح و اجرای ساختمانهای با مصالح بنایی
امروزه در کشور ما، به خصوص در شهرهای کوچک و روستاها مصالح بنایی کاربرد بسیار گسترده‌ای در امر ساختمان سازی دارد. وقوع زلزله‌های پیاپی و ویرانی‌های زیاد در این دسته از ساختمانها بیانگر این مطلب است که برای ساخت ساختمانهای با مصالح بنایی در کشور نیاز به مجموعه قوانین و مقررات فراگیر و لازم الاجرا است که با رعایت آنها سطح کیفی ساخت و ساز این ساختمانها ارتقا یابد. با این هدف، مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان برای ساختمانهای بنایی خشتی، سنگی، آجری، سنتی و دارای کلاف و غیر مسلح برای نخستین بار در کشور تدوین شده است.
مبحث نهم طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه
هدف این مبحث ارائه حداقل ضوابط و مقرراتی است که با رعایت آنها شرایط ایمنی،قابلیت بهرهبرداری و پایایی سازه‌های بتن مسلح فراهم شود.
مبحث دهم طرح و اجرای ساختمانهای فولادی
حداقل ضوابط و مقررات لازم را برای طرح، محاسبه و اجرای ساختمانهای فولادی تعیین می‌کند.
مبحث یازدهم اجرای صنعتی ساختمانها
هدف این بخش از مقررات تعیین حداقل ضوابطی است که برای اجرای ساختمانهای فولادی به‌کار می‌رود. این مقررات برای اجرای کلیه ساختمانهای فولادی معمول به‌کار می‌رود.
مبحث دوازدهم ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
هدف از این مبحث تعیین حداقل ضوابط و مقررات به منظور تامین ایمنی و بهداشت عمومی در هنگام اجرای عملیات ساختمانی است که رعایت مفاد آن برای کلیه ساختمانها لازم الاجرا است.
مبحث سیزدهم طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمانها
تأسیسات برقی ساختمانهای مسکونی، تجاری، اداری، درمانی، آموزشی، عمومی، صنعتی، کشاورزی و دامداری، نمایشگاه‌های دائمی و موقت، پارکهای تفریحات و کارگاه‌های ساختمانی باید با رعایت مفاد این مقررات و نیز آیین‌نامه‌ها و استانداردهای ذکر شده در این مبحث اجرا شوند.
مبحث چهاردهم تأسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع
مبحث چهاردهم، حداقل الزامات را در مورد تأسیسات مکانیکی که به منظور گرم کردن فضاهای داخل ساختمان، خنک کردن فضاهای داخل ساختمان و تهیه و ذخیره آب گرم مصرفی در داخل ساختمان نصب شود، مقرر میدارد.
مبحث پانزدهم آسانسورها و پله‌های برقی
این مبحث از مقررات ساختمان حداقل ضوابط لازم را برای بهرهبرداری ایمن و بهینه از آسانسور، پله‌برقی و پیاده‌رو متحرک وضع می‌نماید.
مبحث شانزدهم تأسیسات بهداشتی
مبحث شانزدهم حداقل الزامات را در مورد تأسیسات مکانیکی به منظور لوله‌کشی آب مصرفی ساختمان، هواکش، فاضالب، لوازم بهداشتی و لوله‌کشی آب باران ساختمان، مقرر میدارد.
مبحث هفدهم تأسیسات لوله‌کشی و تجهیزات گاز طبیعی
مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان با عنوان تأسیسات لوله‌کشی و تجهیزات گاز طبیعی ساختمانها ضوابط حداقل را برای طراحی و اجرای لوله‌کشی گاز ساختمانها و کنترلهای کیفی، نصب و راه‌اندازی وسایل گازسوز، دودکش‌ها و هوارسانی به وسایل گازسوز، ضوابط بهرهبرداری و ایمنی و ضوابط ویژه گازرسانی برای ساختمانهای عمومی مقرر میدارد.
مبحث هجدهم عایقبندی و تنظیم صدا
هدف از تدوین این مقررات به حداقل رساندن نوفه (صدای ناخواسته) در ساختمانها است تا ضمن تأمین سلامت و آسایش ساکنان، شرایط مناسب شنیداری نیز فراهم گردد.
مبحث نوزدهم صرفه‌جویی در مصرف انرژی
این مبحث از مقررات ملی ساختمان ضوابط طرح، محاسبه و اجرای عایقکاری حرارتی و سیستمهای تأسیسات گرمایی، سرمایی، تهویه، تهویه مطبوع، تأمین آب گرم مصرفی و روشنایی الکتریکی در ساختمانها را تعیین می‌کند.
مبحث بیستم علائم و تابلوها
هدف کلی از تدوین این مقررات، ساماندهی به تابلوها و علائم به منظور تامین سلامت و بهداشت، ایمنی، آسایش و صرفه‌جویی در منابع می‌باشد. بدین منظور علائم و تابلوها باید از نظر ارائه اطلاعات و هشدارهای ایمنی، صحیح عمل نموده و از نظر ساخت و نصب بی‌خطر و ایمن بوده و پیام‌رسانی آنها خطرساز نباشد.
مبحث بیست و یکم پدافند غیرعامل
هدف این مقررات تعیین حداقل ضوابط و مقررات برای طرح و اجرای ساختمانها در برابر تهدیدهای انسان‌ساز خصوصا تهاجم هوایی می‌باشد. به طوری که ساختمانهای حیاتی مانند بیمارستانها و … پس از انفجار قابلیت خدمت درمانی خود را حفظ نمایند و برای سایر ساختمانها ضمن کاهش تلفات، خسارت‌های وارده درحد قابل قبول باشد.
مبحث بیست و دوم مراقبت و نگهداری از ساختمانها
هدف این مبحث نگهداری اجزا و قطعات ساختمانهایی که با ضوابط و مقررات ملی اجرا شده‌اند می‌باشد که ساختمانهای موجود و ساختمانهایی که در آینده احداث می‌شوند را شامل می‌شود.
منبع : دانش فنی پایه ساختمان (سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی)، معاونت مسکن و ساختمان
