فرزکاری چیست ؟

فرزکاری چیست ؟

فرزکاری چیست ؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید اقدام به آشنایی با فرزکاری و انواع ماشینهای فرز کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

برای آشنایی با فرزکاری ابتدا باید شما را با معنی آن آشنا کنیم. فرزکاری چیست ؟ فرزکاری عبارت است از براده‌برداری سطوح قطعه کار، توسط ابزار چند لبه در حال دوران، به نام تیغه فرز. در این روش مانند سوراخ کاری ابزار حرکت دورانی دارد، قطعه کار با روش مناسب روی میز ماشین بسته شده و می‌توان عمل براده‌برداری روی قطعه کار را انجام داد.

یکی از ماشینهایی که برای تولید سطوح مستوی، افقی، عمودی، مایل و فرمدار استفاده می‌شود، دستگاه فرز می‌باشد. همچنین شیارهای مستقیم و مارپیچ و چرخدنده‌ها نیز با این دستگاه‌ها قابل ساخت هستند. دستگاه فرز در انواع گوناگون ساخته می‌شود.

تاریخچه فرزکاری

از آنجایی که همه قطعات تولیدی دارای سطوح دوار نیستند که بتوان با روش تراشکاری آنها را تولید کرد، ضرورت استفاده از قطعات با هندسه متفاوت و دارای سطوح مستقیم شیبدار و فرم دار و … در صنعت، انسان را بر آن داشت تا به فکر روشی باشد که بتواند براده‌برداری سطوح مورد نظر را انجام دهد. این احساس نیاز منجر به ساخت اولین ماشین فرز گردید.

   

انواع دستگاه فرز

برای آشنایی با فرزکاری به بررسی انواع ماشینهای فرزکاری می‌پردازیم.

دستگاه فرز افقی

مهم‌ترین مشخصه این نوع دستگاه افقی بودن محور ابزار گیر این دستگاه است و به این ترتیب قادر به ماشینکاری قطعات مختلفی هستند که در زیر چند نمونه از آنها را مشاهده می‌کنید.

     

برای تنظیم عده دوران تیغه فرز و در نتیجه تأمین سرعت برش مناسب، دستگاه دارای جعبه دنده اصلی است که حرکت خود را از یک الکتروموتور دریافت می‌کند. قسمت‌های مختلف ماشین فرز افقی در شکلهای زیر دیده می‌شود. مکانیزم حرکت طولی، عرضی و عمودی میز به وسیله پیچ و مهره و همچنین به صورت خودکار امکانپذیر است.

ماشین فرز عمودی

با توجه به اینکه محور ابزارگیر این دستگاهها به صورت عمودی است به دستگاه‌های فرز عمودی معروف هستند. به این ترتیب این نوع دستگاه قادر به ماشینکاری قطعات مختلفی هستند که در زیر چند نمونه از آنها را مشاهده می‌کنید.

قسمت‌های مختلف آن شبیه ماشین فرز افقی است. محور فرزگیر در داخل قسمتی به نام کلگی دستگاه سوار می‌شود که البته در بعضی از انواع آن و در صورت نیاز می‌تواند تحت زاویه قرار داده شود و در برخی دستگاه‌ها می‌توان با تعویض بعضی قسمتها، آن را به نوع افقی تبدیل کرد. باید در نظر داشت که امتداد محور فرزگیر باید همواره بر سطح تراش عمود باشد. به کمک این ماشین می‌توان کارهایی مثل پیشانی‌تراشی، شیارتراشی، سطوح زاویه‌دار و… را انجام داد.

ماشین فرز یونیورسال

این دستگاهها دارای محور کار عمودی و افقی بوده و ساختمان آن شبیه به ماشین فرز افقی است و معمولا میز این دستگاه‌ها حدود 40 درجه به چپ و راست قابل انحراف می‌باشد. در این نوع دستگاه حرکت میله هادی میز از طریق چرخدنده‌های تعویضی به دستگاه تقسیم منتقل شده و حرکت دورانی قطعه کار را به طور همزمان امکانپذیر می‌سازد. بدین ترتیب علاوه برکارهای معمولی، شیارها، چرخدنده، تیغه فرزها و برقوهای مارپیچ و همچنین دنده‌های حلزونی به کمک آنها قابل ساخت است. ماشین فرز FP4M از نوع فرز یونیورسال است (این دستگاه دارای میز یونیورسال و قابل انحراف بوده که می‌تواند جایگزین میز معمولی گردد).

با توجه به اینکه مبنای آموزش، دستگاه فرز مدل FP4M ساخت تبریز می‌باشد، در زیر به توضیح در مورد بعضی از قسمتهای آن می‌پردازیم :

اجزای ماشین فرز

1) بدنه دستگاه

معمولا از جنس چدن و به روش ریخته‌گری تهیه می‌شود و قسمتهای مختلف ماشین روی آن سوار می‌شود.

2) جعبه دنده

این ماشین دارای دو جعبه‌دنده مجزا، به شرح زیر می‌باشد :

الف) جعبه‌دنده مخصوص دوران محور اصلی با 18 دور مختلف با ترمز مغناطیسی، برای تنظیم دور ابتدا فلکه میانی را به سمت عقب کشیده و سپس طبلک تنظیم دور را بچرخانید تا در قسمت بالا قرار بگیرد. سپس حلقه میانی را رها کنید. علامت فلش دور تنظیمی را نشان می‌دهد.

ب) جعبه‌دنده مخصوص سرعت پیشروی طولی، عرضی، ارتفاع به همراه حرکت خرگوشی (سریع). برای تنظیم سرعت پیشروی، حلقه را به طرف عقب بکشید و سپس طبلک تنظیم‌کننده را بچرخانید تا عدد مورد نظر در قسمت بالا قرار بگیرد. عدد روبه‌روی شاخص، مقدار پیشروی تنظیمی است.

     

3) میز

میز دستگاه دارای جابه‌جایی طولی، عمودی است و جابه‌جایی عرضی توسط کشابی که در قسمت بالایی دستگاه است، محور ابزار را جابه‌جا می‌کند. حرکت‌های طولی، عرضی و عمودی به‌صورت دستی و حرکت خودکار در دو جهت X و Z امکانپذیر است. در ضمن علاوه بر حرکت عمودی میز، محور ابزار نیز دارای حرکت عمودی در فاصله‌های کوتاه می‌باشد که امکان سوراخکاری را مانند دریل ستونی به‌صورت دستی تأمین می‌کند.

ویژگی‌ها :

4) کلگی دستگاه

محور فرزگیر عمودی روی آن بسته می‌شود. کلگی قابلیت دوران حول محور افقی را دارد که امکان فرزکاری سطوح شیب‌دار را فراهم می‌سازد. ضمنا محور فرزگیر توسط دسته حرکت عمودی به اندازه 90 میلیمتر جابه‌جا می‌شود.

5) سیستم روانکاری

الف) به صورت مرکزی و اتومات قابل تنظیم است که طی سیستمهای کنترلی از تابلو برق جهت کلگی صورت می‌پذیرد و تغذیه روغن آن از گیربکس اصلی می‌باشد.

ب) به صورت دستی مرکزی توسط تلمبه دستی برای ریلهای طولی و ارتفاع صورت می‌گیرد، روغن آن توسط مخزنی که در کنار دستگاه نصب شده تغذیه می‌شود.

در مورد سرویس و روغنکاری دستگاه به نکات ذیل توجه نمایید:

6) سیستم خنک کاری

سیستم خنک کاری که مخزن آن در کف و پایه دستگاه پیشبینی شده است و توسط پمپ و شیلنگ به محل براده‌برداری انتقال می‌یابد و با شیر تنظیم می‌توان مقدار مصرف آن را کنترل نمود.

7) تابلو کنترل

توسط این تابلو می‌توان حرکت‌های برشی، اتومات کند و سریع، ترمز مغناطیسی، سیستم خنک کاری را کنترل نمود این تابلو مجهز به نمایشگر شدت جریان مصرفی است.

کلیدهای پشت تابلو برق دستگاه :

از اینکه ما را با مقاله فرزکاری چیست ؟ و آشنایی با فرزکاری همرایی کردید از شما سپاسگذاریم.

منبع : تولید به روش فرزکاری و سنگ‌زنی (سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی)